Spatels

Spatels zijn er in veel verschillende vormen en maten, elk ontworpen voor een specifieke kooktechniek. Een veelvoorkomende variant is de omkeerspatel, die ideaal is voor het omdraaien van pannenkoeken, eieren of burgers. Deze keerlepels hebben vaak een brede, platte kop waardoor je gemakkelijk onder het voedsel schuift. Vispatels zijn daarentegen dunner en flexibeler, zodat ze delicate ingrediënten zoals visfilets zonder scheuren kunnen keren. Voor bakken zijn er mengspatels van siliconen of rubber, perfect om beslag glad te strijken of ingrediënten door elkaar te mengen. Daarnaast bestaan er sleufspatels, die openingen in het blad hebben om overtollig vet of vocht te laten weglopen bij het opscheppen van bijvoorbeeld groente of gebakken aardappelen.

Sommige wokspatels zijn speciaal ontworpen voor wokgerechten, met een lange steel zodat je veilig kunt roerbakken op hoge temperaturen. Voor professioneel gebruik zijn er extra stevige, hittebestendige modellen die bestand zijn tegen intensief gebruik. Door verschillende soorten spatels in huis te hebben, ben je voorbereid op uiteenlopende kookmomenten.

Het materiaal van een spatel bepaalt niet alleen de levensduur, maar ook hoe veilig deze is voor je kookgerei. Siliconen spatels zijn populair omdat ze flexibel zijn en bestand tegen hoge temperaturen. Ze zijn ideaal voor antiaanbakpannen, omdat ze de coating niet beschadigen. Houten spatels hebben een natuurlijke uitstraling en zijn stevig genoeg voor dagelijks gebruik, maar moeten goed worden gedroogd om schimmelvorming te voorkomen. Ze zijn perfect voor het roeren in soepen of sauzen.

Roestvrijstalen spatels zijn extreem duurzaam en kunnen hoge temperaturen aan. Ze zijn ideaal voor grillen of bakken in gietijzeren pannen, maar kunnen krassen veroorzaken op gevoelige oppervlakken. Kunststof omdraailepels zijn licht, betaalbaar en vaak vaatwasserbestendig, maar minder hittebestendig.

Kies je materiaal op basis van jouw kookstijl: heb je veel antiaanbakpannen, dan is siliconen een verstandige keuze. Gebruik je vaak gietijzeren pannen of bakplaten, dan is roestvrijstaal ideaal. Zo zorg je dat jouw spatel optimaal presteert én je pannen langer meegaan.

De gaten of sleuven in een opschepspatel hebben een praktische functie. Ze zorgen ervoor dat overtollig vocht, olie of saus gemakkelijk wegloopt tijdens het opscheppen of omdraaien van voedsel. Dit is vooral handig bij gerechten zoals gebakken aardappelen, groentes of gefrituurde snacks, waarbij je niet wilt dat er veel vet mee op het bord belandt.

Daarnaast maakt het ontwerp met sleuven de spatel lichter en flexibeler, waardoor je preciezer kunt werken. Een visspatel met lange, smalle sleuven schuift bijvoorbeeld eenvoudig onder een kwetsbare filet zonder deze te breken. Ook tijdens het wokken of roerbakken zijn sleuven handig, omdat overtollig vocht snel kan verdampen.

Voor delicate gerechten zoals omeletten of pannenkoeken kun je beter een dichte spatel gebruiken. Deze geeft meer stevigheid en voorkomt dat het eten door de openingen breekt. Zo kies je eenvoudig tussen een spatel met of zonder gaten, afhankelijk van het gerecht dat je bereidt.

De juiste spatel kiezen hangt af van het soort gerecht dat je het vaakst maakt. Voor bakken, zoals het omdraaien van pannenkoeken of het uitsmeren van beslag, is een brede en flexibele siliconen spatel ideaal. Deze voorkomt beschadigingen aan antiaanbaklagen en zorgt ervoor dat je gelijkmatig kunt werken.

Bij koken op hoge temperaturen, zoals roerbakken of grillen, is een stevige roestvrijstalen of houten keukenspatel een betere keuze. Houten modellen zijn veilig voor gevoelige pannen en warmen minder snel op, terwijl roestvrijstaal extra kracht biedt bij het omdraaien van zwaardere ingrediënten zoals vlees of vis.

Houd ook rekening met de lengte van de steel: een lange spatel is ideaal bij wokken of barbecueën, omdat je handen dan op veilige afstand blijven van de hitte. Voor kleinere pannen of bakvormen volstaat een korter model. Door verschillende spatels in je keuken te hebben, ben je voorbereid op elke kook- of baksituatie.

Hoewel de termen vaak door elkaar worden gebruikt, is er een duidelijk verschil tussen een spatel en een bakspaan. Een spatel is een verzamelnaam voor allerlei platte keukenhulpen die worden gebruikt om voedsel te keren, mengen of uitsmeren. Denk aan siliconen spatels voor beslag of brede spatels voor pannenkoeken.

Een bakspaan heeft meestal een specifieke vorm met sleuven, bedoeld om vet of vocht af te voeren tijdens het opscheppen of omdraaien. Deze wordt veel gebruikt voor het bakken van aardappelen, vlees of vis. Het materiaal is vaak hittebestendig, zoals roestvrijstaal of hittebestendig kunststof.

Kort gezegd: elke bakspaan is een spatel, maar niet elke spatel is een bakspaan. Door te weten welk gereedschap je in handen hebt, kun je beter bepalen welke variant het meest geschikt is voor jouw kookdoel. Zo blijft je eten mooi intact én je kookgerei in topconditie.